Gyonne Goedhoop, Richard Kofi & Simone Zeefuik in gesprek met Charl Landvreugd en Alfrida Martis. Hoe kunnen we vanuit Caribisch perspectief niet alleen commentaar leveren op sociale pijnpunten in de samenleving, maar ook toezien op coping mechanisms, self care en community care?
Kunnen we onze Caribisch-Nederlandse ideeën over community en zorg inzetten voor een sociale wederopbouw van Nederland? Kunnen we onze verschillende diaspora communities helen, herstellen of transformeren?
Inspiratiebron voor dit gesprek is het werk van Florine Demosthene uit de tentoonstelling The Visual Life of Social Affliction, een initiatief van transnationaal Caribisch platform Small Axe. Demosthene’s indringende schilderijen belichten de ontwrichtende impact van de samenleving die we geërfd hebben op zwarte en bruine lichamen. Door de textuur die ze met verschillende lagen inkt en glitter creëert, geeft ze deze lichamen tegelijkertijd kracht.(1) Hoe kunnen we het beste voor onszelf zorgen in verschillende omstandigheden?
Dr. Charl Landvreugd (Paramaribo, 1971) is kunstenaar, onderzoeker en als Hoofd Onderzoek & Curatorial Practice verbonden aan het Stedelijk Museum, Amsterdam. In al die hoedanigheden wil hij bijdragen aan nieuwe kaders om vanuit lokale, Europese perspectieven te kunnen denken over migratiegeschiedenis, machtsrelaties en cultureel burgerschap. Documentatie van zijn werk ‘Movt. Nr 7: On Cairo’, dat in dit gesprek wordt aangehaald, kun je hier bekijken.
Alfrida Martis (Bonaire, 1991) is researcher, educator en community organisor. Alfie werkt onder meer als Diversity Officer voor de Universiteit van Amsterdam, en is samen met Daudi Cijntje initiatiefnemer van de Rotterdamse Caribbean Ancestry Club —“a space where Caribbean peoples can fully be themselves, exchange their experiences on island and diaspora life, colonialism, intergenerational traumas, activism, cultural rituals and practices, art, ancestral knowledge and family memories.”
Over TENT x Project Wiaspora #2
In deze reeks podcastgesprekken staan het welzijn, de arbeid en de cultuur van de Caribisch-Nederlandse gemeenschappen centraal.
Aanleiding voor de gesprekken was de expositie The Visual Life of Social Affliction door Caribisch kritisch platform Small Axe (NY). Small Axe bouwt met een transnationaal tijdschrift en andere projecten vanuit een Caribisch vertrekpunt aan een ander perspectief op de opvattingen die de moderne wereld hebben bepaald – opvattingen over ras, klasse, gender, macht, democratie, de natiestaat, ontwikkeling en cultuur. Hun motto is het Jamaicaanse gezegde ‘if you are a big tree, we are a small axe’, een krachtig beeld voor hoe kleingehouden, gemarginaliseerde stemmen het op kunnen nemen tegen heersende denkbeelden en verhoudingen.
In respons op het Small Axe project in TENT kijken programmamaker Gyonne Goedhoop en gastprogrammeurs Richard Kofi & Simone Zeefuik van Project Wiaspora samen met verschillende makers en denkers vanuit een Caribisch perspectief naar Nederland.
Voetnoten
Florine Démosthène kiest er vaak voor om aspecten van het zwarte vrouwenlichaam uit te vergroten en te spelen met proporties die, in haar eigen woorden, haast grotesk aandoen.
Over haar werkwijze zegt ze: “Ik maak mijn werk door een vel polyesterfolie plat neer te leggen en er inkt op te gieten. Als de kleuren zich mengen en beginnen te drogen, wis ik delen uit om diepte en gelaagdheid te creëren. Soms gaan verschillende soorten inkt een chemische reactie aan, die laat ik deel worden van het werk. Met oil stick werk ik op de inkt om het ruimtelijk effect verder te versterken.”
Dit werk heeft een dynamisch oppervlak door strategisch gebruik van verschillende tinten roze, bruin, groen, blauw en grijs, waarin mensenlichamen zich aftekenen tegen de doeken en de atmosfeer die hen omhullen. Naast kleur laat Démosthène ook de houding en onderlinge verhouding van de lichamen een vervreemdende impact hebben op deze mensfiguren. Het verschil tussen zelf en ander lijkt te vervagen.
Misschien zien we in de uitgestrekte hand eerst een mislukte poging tot verbinding. Maar de glitterlijnen tussen de uitgestrekte hand van de een en de bewegingloze schouder van de ander maakt tastbaar wat aan ons zicht ontsnapt: de emoties en verlangens die onderhuids gloeien in onderdrukte lichamen en het sociale leven dat zij, als dat mogelijk was geweest, voor zichzelf en met elkaar zouden hebben gecreëerd.
Misschien zijn wonden, als manifestatie van verlies en verbroken verbindingen, precies wat getraumatiseerde levens verbindt en wat vormgeeft aan hun levenshouding. Démosthène: “We dragen een wond … Alleen in die termen kan ik het verwoorden … Dit is de kracht die ons drijft … En die wond wordt van generatie op generatie overgedragen.”
Tekst door Nijah Cunningham
Credits
Gyonne Goedhoop is cultuurprogrammeur, mede-initiator van Counter/Narratives en als programmamaker verbonden aan TENT Rotterdam.
Richard Kofi is kunstenaar, curator en als hoofd programmering verbonden aan het Bijlmer Parktheater.
Simone Zeefuik is schrijver, cultuurprogrammeur en organisator. Ze is onder meer verbonden aan het Bijlmer Parktheater en het Sandberg Instituut.
TENT Rotterdam gebruikt cookies onder andere om u een optimale gebruikerservaring te bieden. Als je verdergaat op onze website gaan we ervan uit dat je dat goedvindt. Lees hier meer over onze cookies
Podcast