Joined Narratives

In drie solo-presentaties toont Joined Narratives werk van de jonge filmmakers Katarina Jazbec, Lavinia Xausa en Heidi Vogels, dat tot stand is gekomen in nauwe samenwerking met de protagonisten. De verhalende filmwerken zijn door curator Mariska van den Berg samengebracht rond de vraag hoe ervaringen van uitsluiting, ontworteling en verlies – die zich aan het oog onttrekken – te verwoorden en verbeelden zijn, en invoelbaar en bespreekbaar gemaakt kunnen worden. De gevoelswereld, herinnering, verlangen en verbeelding staan centraal.

Joined Narratives #2, Lavinia Xausa–Further than Hip Hop
(te zien t/m 04.07.2021)
Als Lavinia Xausa zich in 2015 in Rotterdam vestigt, wordt ze getroffen door het superdiverse karakter van de stad. ‘Further than Hip Hop’ (2020) is voortgekomen uit haar zoektocht naar het verband met de Nederlandse koloniale geschiedenis en hoe die tot op vandaag doorspeelt in Rotterdamse communities.

In de film trekt Xausa een parallel tussen het woord van de koloniale missionarissen in de geschiedenis, en dat van rappers en spoken-word-artists in hedendaags Rotterdam. De teksten die Neusa Gomes, Kevin Josias, Adeiye Tjon and Rik Zutphen voordragen in de film, schreven ze naar aanleiding van gesprekken die Xausa initieerde. Zelfbewust en in afgewogen woorden beschrijven ze het gemis aan een gevoel van thuishoren, of de ervaring van racisme. We zien woede, nauwelijks verhulde minachting, maar ook bespiegeling. Het is vooral pijn die voelbaar wordt gemaakt. Uit hun kritische stemmen spreekt dat multiculturaliteit weliswaar staat voor een veelheid aan culturen, maar niet noodzakelijk voor gezamenlijkheid. Het ontbreekt nog altijd aan een gedeeld referentiekader.

In ‘Further than Hip Hop’ raken de verhalen verweven en verspringt het perspectief. De performances werden gefilmd in Arminius, een Rotterdams debatcentrum, gehuisvest in een voormalige kerk vol symbolen van een glorieus verleden. Dit beeldmateriaal wordt afgewisseld met 19e-eeuwse archiefbeelden van gekoloniseerd Indonesië. Xausa toont zo hoe kolonialisme –ooit gelegitimeerd door de bijbel en een narratief van vooruitgang, in de praktijk onherroepelijk verbonden aan overheersing en uitbuiting– tot op heden diepe impact heeft.  Wie wij zijn, onze identiteit –individueel en collectief– tekent zich af via onze geschiedenis en voorouders; maar vooral geven we er actief en doorlopend vorm aan in het heden. In de film verwoorden de woordkunstenaars hun verhalen vanuit hun persoonlijke ervaring. Ze eisen zo ruimte op voor gemarginaliseerde geschiedenissen, nemen een standpunt in het heden, en nodigen de kijker uit om hetzelfde te doen.

Joined Narratives #1, Reading with Twelve Eyes (te zien t/m 06.12.2020)
Deze eerste editie van Joined Narratives toont twee films van Katarina Jazbec (1991). Voor ‘Our Bearings’ (2016) bracht ze de vrouwen uit haar familie samen, om na het verlies van beide grootmoeders het verhaal ‘The Woman with the Wolf’ te lezen. In ‘Permeating Hearts’ (2018) komen jonge gedetineerden in een Belgische gevangenis geregeld samen om korte verhalen te bespreken. In dat proces komen ze alles tegen: angst, woede en haat, maar ook hoop, vriendschap en moed.

De films maken deel uit van een serie werken waarin Jazbec het gezamenlijk lezen van literaire verhalen beproeft als een manier om een gesprek in gang te zetten waarin plaats is voor uiteenlopende interpretaties, confrontatie en wederzijds begrip. Literaire fictie biedt de mogelijkheid de wereld vanuit een ander perspectief te ervaren. In de leessessies raken realiteit en fictie verstrengeld, en ontstaat een intieme ruimte waarin de verhalen emoties losmaken en vragen oproepen over wat waarheid is en waar we geloof aan hechten.

De verhalen uit ‘Permeating Hearts’ zijn in de tentoonstelling beschikbaar, een uitnodiging om mee te lezen en denken.